Trawa cytrynowa Cymbopogon citratus, inaczej zwana palczatką cytrynową lub palczatką cytronelową (w języku angielskim lemongrass, w tajskim takrai) jest wieloletnią rośliną z rodziny wiechlinowatych o długich, trawiastych, twardych i zielonych liściach, u nasady białawych i soczystych. Rośnie w wysokich, obfitych kępach sięgających 1,5 m wysokości i 1 m szerokości.  

Posiada silny cytrynowy zapach i smak z lekką nutą imbiru, ale nie ma charakterystycznej dla cytryny goryczy. Jest niezbędną przyprawą w daniach południowo-azjatyckich, cenioną obecnie również w innych kuchniach. Początkowo była uprawiana w Indiach, Indonezji oraz południowo-wschodniej Azji, ale z powodu ciągle zwiększającej się popularności azjatyckiego stylu gotowania zaczęto ją hodować w różnych częściach świata, także w Polsce (nie może jednak przebywać cały rok w gruncie, lepiej więc, jeśli sadzi się ją w pojemnikach lub donicach). Jako przyprawę wykorzystuje się świeże, mrożone lub suszone łodygi, można ją także kupić  w postaci proszku lub pasty. Najbardziej aromatyczna jest oczywiście świeża trawa cytrynowa. Zanim się ją użyje do gotowania, trzeba ją obrać z zewnętrznych liści, rozbić bulwę nożem (odwrotną stroną) i posiekać. Suszona roślina traci trochę aromatu, trzeba też ją moczyć przed użyciem około 2 godzin w gorącej wodzie. Zamiast moczenia można ją rozdrobnić w moździerzu albo w młynku na proszek. Jedną łodygę trawy cytrynowej zastępuje się dwiema łyżeczkami suszonej.

Trawa cytrynowa dobrze komponuje się z mleczkiem kokosowym, czosnkiem, kolendrą i chilli, dlatego wykorzystuje się ją do przygotowywania zup typu tom yum, dań curry, marynat oraz dań z drobiu, ryb i owoców morza oraz w sałatkach (musi być wtedy bardzo cieniutko pokrojona, często kucharze zanurzają ją na chwilę we wrzątku, aby ją zmiękczyć i wydobyć więcej aromatu).  Trzeba pamiętać, że łodygi rośliny są twarde, należy więc do tych przypraw, które służą do aromatyzowania potraw i które lepiej usunąć z dania przed podaniem.

Trawa cytrynowa może być dodatkiem do napojów. Najbardziej znany bezalkoholowy napój w Peru Inca Cola, zwany też Złotą Colą (własność koncernu Coca-Cola) zawiera jej dodatek. W Ameryce Południowej dodaje się ją do yerba mate,  co podobno zwiększa koncentrację i rozjaśnia umysł, usprawnia też procesy kojarzenia i zapamiętywania. Ze świeżej albo suszonej trawy cytrynowej sporządza się orzeźwiający napar, można też stosować ją jako dodatek do herbaty, zwiększając jej walory smakowe.

Trawa cytrynowa ma wiele właściwości leczniczych, od dawna wykorzystywanych w krajach Dalekiego Wschodu, między innymi w Indiach i Chinach oraz w Ameryce Południowej. W czasie epidemii cholery służyła do odkażania wnętrz, palono w tym celu całe jej pędy. W medycynie ludowej stosuje się ją jako środek rozkurczowy, antybakteryjny, przeciwkaszlowy oraz przeciwreumatyczny. Leczy się nią niestrawność i brak apetytu. Mieszankę trawy cytrynowej i napar z niej wykorzystuje się do uśmierzania bólów głowy i brzucha. W Brazylii trawa cytrynowa jest uważana za środek antydepresyjny i posiadający właściwości uspokajające, a także nasenne. Obecnie badacze stwierdzają jej dobroczynny wpływ na poziom cholesterolu i glukozy we krwi i dlatego dobrze jest ją stosować w diecie chorych na cukrzycę typu II. Nalewka z tej rośliny pomaga leczyć opryszczkę. Z trawy cytrynowej wytwarza się olejek zwany olejkiem lemongrasowym, charakteryzującym się niezwykłym aromatem, wykorzystywanym w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym. Posiada on też specjalne właściwości wykorzystywane do leczenia owrzodzeń i stanów zapalnych skóry, jest pomocny w leczeniu trądziku, ma działanie hamujące rozwój grzybów. W skład olejku lemongrasowego wchodzi cenny związek terpenowy – cytral, który od lat jest przedmiotem badań naukowców (między innymi z Uniwersytetu Ben Guriona w Beer Szewie w Izraelu) z uwagi na jego potencjalne działanie antynowotworowe. Okazuje się, ze może on wykazywać apoptozę (zaprogramowaną śmierć) niektórych komórek nowotworowych. Podobno codzienne picie naparu z jednego grama trawy cytrynowej dziennie może mieć działanie profilaktyczne (?).